Ja, ik gebruik bij de meeste planten een schut om te voorkomen dat de wortels direct naar beneden duiken. Vorig jaar heb ik de gevel van mijn huis vervangen. Hier kwam een grote partij leisteen vanaf. Die gebruik ik nu als ondoordringbare laag direct onder de stam.
Daarnaast ligt ik alle planten eigenlijk elk jaar een keer uit de tuin. Dan bekijk ik de wortels, snoei weg wat niet nodig is en leg jonge wortels radiaalvormig uit. Je levert hierbij wat van de groei in, maar je kan wel beter controleren hoe het gaat. Ik heb nu overigens mijn kweekbed zo ingericht dat ik een deel gewoon 2 jaar door laat gaan. Meer dan dat wil ik niet, want ik wil een mooie fijne wortelvoet houden.
Ik zie het zo: Elk jaar dat je de boom in de grond laat staan zonder iets aan de wortels te doen, loop je het risico dat de kracht van enkele wortels de overhand neemt, waarmee je je nebari onevenwichtiger maakt. Het eerste jaar gebruikt de boom voor zwakke bovengrondse groei in relatie tot ondergronds: Veel nieuwe wortels, en het in de grond steken van een paar langere wortels. Als dat gebeurt is, kan de plant in het tweede jaar goed doorschieten; Immers de water en voedingsstoffen verzorging is voor elkaar. In het derde jaar is er geen houden meer aan (Tenminste, dat is wat ik met bomen en struiken die ik 'gewoon' verplaatst heb gezien heb.
De afgelopen 3 seizoenen heb ik de zaailingen elk jaar minimaal een keer uit de grond gehaald. Hiermee heb ik een boel groei gemist. Maar.. Door de wortels kort te houden heb ik wel hele fijne groei onderop de stam gekregen. Fijne groei: Korte internoden, oftewel: Veel slapende knoppen per cm stam. Als ik nu de planten een of twee jaar laat gaan, krijg ik grove groei. Dat is niet erg: Het stuk stam dat ik wil behouden heeft veel knopjes. Dus als ik de lange sprieten weghaal, komen er veel zijtakken.
Zo zie ik het.
Overigens: Dat is voor loofbomen. Bij jeneverbes ben ik nog maar net begonnen met vermeerderen. Ik heb een stuk of 10 bewortelde stekken van snoeisel uit 2011 staan die nu echt beginnen te groeien. Bij die planten wil ik hetzelfde doen als ik bij mijn larixen doe: Een of twee zijtakken laten uitschieten. Daarmee de stam opbouwen. Elke tak wegsnoeien als ze 1/3 van de gewenste stamdikte hebben gehaald. Pas als de stam 80% klaar is, laat ik de rest van de takken doorgroeien. Tot dat moment laat ik ze net genoeg groeien om niet af te sterven (Belangrijk: Niet continue toppen, maar een keer of 2 in het groeiseizoen. Alsof je een haag snoeit). En hierbij meteen denken over de takopbouw die je later wilt hebben. Ook hier zou ik de plant niet 5 jaar laten staan zonder aan de wortels te werken, maar liever elke 2-3 jaar de wortels bekijken, snoeien ed.